რას ნიშნავს შენი სახელი – იპოვე შენი სახელის ისტორია

ქართველ მეფეთა საგვარეულო სახელია.ეს სახელი ერქვა რამდენიმე მეფესა და ერისმთავარს,მოყოლებული ბაგრატ I კურაპალატიდან,რომელიც იყო გრიგოლ ხანძთელის თანამედროვე,ტაო-კლარჯეთის მთავარი(826-876 წწ.)გაერთიანებული საქართველოს პირველი მეფე იყო ბაგრატ დიდი (X ს.60-იანი წლების დასაწყისი–1014 წ.),რომელმაც სათავე დაუდო ბაგრატიონთა დინასტიას.აქედან მოდის გვარი ბაგრატიონი.ბაგრატი სომეხ მეფეთა საგვარეულო სახელიც იყო.წარმოშობით ამ სახელს უკავშირებენ ძვ.სპარსულს: აგადატა-"ღვთის ბოძებული", "ღვთის წყალობა"(ასეთი შინაარსის საკუთარი სახელები ხშირად გვხვდება სხვადასხვა ენაში,მაგალითად:ბერძნული თეოდორე,დოროთე,სლავური ბოგდან,თურქული ალაჰვერდი,სომხური ასტვაწატურ,ქართული წყალობა).არსებობს ბაგრატის სხვაგვარი განმარტებაც:"ღვთის შექმნილი","ღვთის მიერ დაცული".

(ძველი გერმანული) " მამაცი კონსული ", სხვაგვარი ეტიმოლოგიით უკავშირდება ლათინურს და ნიშნავს " ოთხკუთხას " (შეადარეთ კვადრატი). ეს სიტყვა საკუთარ სახელად ქცეულია ბერძნულში და აქედანაა გადასული სხვა ენებში.

(სპარსული) "რატის ასული". მისი ადრინდელი ფორმაა ლატავრი, რომელიც მემატიანის ცნობით, ქალის სახელად გვხვდება ჯერ კიდევ VII სუკუნეში: " ხოლო ამან ჯუანშერ შეირთო ცოლი, ნათესავი ბაგრატიონთა, ასული ადარნასესი, სახელით ლატავრი " (ქართლის ცხოვრება ", I, 251). ეს სახელი გვხვდება X საუკუნეშიც - " სერაპიონ ზარზმელის ცხოვრებაში ". ძველად გვხვდებოდა აგრეთვე ანალოგიურად ნაწარმოები ქალის სახელები: გვარამავრი და პეროჟავრი. ლატავრა ჰქვია სანდრო შანშიაშვილის ამავე სახელწოდების დრამისა და ზაქარია ფალიაშვილის ოპერის მთავარ მოქმედ გმირს.

(ირანული) " ბატონი ", ან " დიდსულოვანი ", " სულგრძელი ". ერისთავთა საგვარეულო სახელია, ერქვა საქართველოს ისტორიაში ცნობილ არაერთ პიროვნებას, მაგალითად ცნობილია, პოეტი-ჰიმნოგრაფი რატი ორბელიანი (Xს.). აქედანაა გვარები: რატიანი, რატია, რატიშვილი, მხარის სახელწოდება – რაჭა.

(ქართული) უძველესი სახელთაგანია, წერილობით დამოწმებული ჯერ კიდევ VII ს. დამდეგს მცხეთის ჯვრის წარწერებში: " წმიდაო სტეფანე, ქობულ სტრატილატი შეიწყალე ". მისივე ვარიანტია ქვაბული. შეიძლება მიღებული იყოს ‘ქვაბ’ სიტყვისაგან. აქედანაა გვარები: ქვაბულიძე, ქობულაძე, ქობულაშვილი, ქობულია. მასვე უკავშირდება ქალაქის სახელწოდება ქობულეთი.

(ქართული) " სხვა, უცხო ქალი " (ცხო ქალ-ა), " სხვა ოჯახიდან მოსული (პატარძალი) ". ეს სახელი ერქვა ქართლის ერისთავთ-ერისთავის რატი სურამელის დედას, თამარ მეფის თანამედროვე დარბაისელ ქალს.