ქართული გვარები – ანბანის მიხედვით

ერთ-ერთი წარჩინებული გვართაგანია ძველ საქართველოში. გვარადქცეული სამეფო თანამდებობის ტერმინია. თურქულ-სპარსული სიტყვა “ჯაბადარ” ჯავშან-საჭურვლის მცველს ნიშნავს.

გვარადქცეული ეთნონიმი. როგორც ჩანს, XIII საუკუნის დამდეგს სამძივართა საგვარეულოში (უკეთ, ამ საგვარეულოს იმ შტოში, რომელიც დამკვიდრებულია თეძმის ხეობაში) შემოდის სახელი ჯავახი და შეიძლება უკვე XIV ს. პირველ ნახევარში ისინი იწოდებოდნენ ჯავახიშვილებად; სახელი “ჯავახი” XIV საუკუნეზე უფრო ძველია: ჯავახ აფაქის ძე მოხსენიებულია იერუსალიმის ჯვრის მონასტრის აღაპში. ამავე ძირისაა ჯავახია.

ერთ-ერთი წარჩინებული გვარეულთაგანი ძველ საქართველოში. ქართლელი ჯავახიშვილების წინაპარნი გამრეკელ-თორელნი ყოფილან, XII საუკუნეში გადმოსახლებულან ჯავახეთიდან ქართლში, სოფ. ხოვლეში. XVII-მდე ეს გვარი უტარებიათ, შემდეგ კი წინანდელი ადგილსამყოფელის მიხედვით ჯავახიშვილებად წოდებულან.

ჯალალი-გვარის ფუძეა საკუთარი სახელი ჯალალი, რომელიც არაბული წარმოშობისაა და ქართულად სახელს, დიდებას, ძლიერებას ნიშნავს. 1843 წლიდან ჯალალაშვილები კოდაში ცხოვრობენ. ამავე ძირისაა გვარები: ჯალადიშვილი, ჯალალი, ჯამარიშვილი. საქართველოში 110 ჯალალაშვილი ცხოვრობს.100 ჯალადიშვილი; 89 ჯალალი; 26 ჯამარიშვილი.

 

გვხვდება ამბროლაურის, სამტრედიის რაიონებში. უკავშირდება საკუთარ სახელს “ჯანელი”. (ჯანა + ბოლოსართიელ). ამავე ძირისაა ჯანველიძე.

გვარის ფუძეა საკუთარი სახელი ჯარია.

ტაბახმელაში მცხოვრები გიორგი პაპაშვილი 1875 წელს ცოლად ირთავს დიდ ენაგეთში მცხოვრებ სიმონ ჯარიაშვილის ასულს – სოფიოს. თავდებნი ყოფილან ქალის მხრიდან დიდენაგეთელები.

საქართველოში 721 ჯარიაშვილი ცხოვრობს: თბილისში – 277, გარდაბანში – 160, დუშეთში – 144. არიან სხვაგანაც.

გავრცელებულია რაჭაში, სვანეთში, იმერეთში და ქართლში. ვახუშტი ბაგრატიონს მოხსენიებული აქვს რაჭის მთავართა შორის. მომდინარეობს არაბული საკუთარი სახელიდან “ჯაფარ”. სახელი “ჯაფარა” საქართველოში შემოიტანა ლიპარიტის (ბაღუაშის ძის) მტერმა, არაბმა ამირა(ემირმა) ჯაფარმა 1047წ. ქართულად “ჯაფარა”იგივეა, რაც ჩხიკვი. ჯაფარის ძე, იხსენიება ხუნამისის წარწერაში (Xს. დასასრული). თავდაპირველად, იწერებოდნენ მჯა+ფარ=მჯაფარიძე.

საპატიო და საგამგეო წოდება-გვარია, მიღებულია სადაურობის სიტყვისაგან. ჯაყი ისტორიული სოფელია სამცხეში, დღევანდელი თურქეთის ტერიტორიაზე. სამცხის ათაბაგთა დინასტიური გვარია. ამავე ძირისაა ჯაყელიძე.

ბეჩო, ეცერი, კიჩხულდაში, მესტია, მულახი, ნაკრა, ფარი, ცხუმარი, ჭუბერი [კოდორის ხეობა აჟარა, გენწვიში, ომარიშარა]

გავრცელებულია ჭიათურაში, ასევე ოზურგეთის რაიონში. შედგება საკუთარი სახელისგან “ჯაჯანი”. ფრინველთა სახელისაგან წარმოქმნილი გვარია, უკავშირებენ სიტყვა “ჯაჯა”-ს, რაც ქორს ნიშნავს სამეგრელოსა და გურიაში.

გორი

გორი, დიდი ატენი, დიდი მეჯვრისხევი, ქარელი, ყელქცეული, ხიდისთავი

ატენი, გორი, სკრა, ცხეთიჯვარი, ჭვრინისი, ხაშური, ხეობა, ხიდისთავი

საკ. სახ. ჯერან; ჯერანა. შდრ. ჯეირანაშვილი, ჯერენაშვილი, ჯეირანი/ქურციკი (კლდეისი).

დუშეთი,. ჟინვალი, შალიკიანთკარი, წითელიკლდე

გორი, ხიდისთავი

წკერე, ხანდო

კასპი

მარნეული

შესაძლებელია მომდინარეობდეს სადაურობის სიტყვისაგან. ჯვარი დაბაა წალენჯიხის რაიონში.

(1823 წ.,) სავარ. საკ, სახ. ჯილვარდი; მათე ჯილავდრიშვილი, მეუღლე ანა, შვილები მელიქა, აბელა, სიმონა, დავითა, ყაზარია. ქალიშვილები ნინო, მარიამი, მაია, მათე ჯილავდრიშვილი, მეუღლე დარეჯანი, შვილები ვართანა, გეუა, სარქისა, ქალიშვილები მაია, მიფაკა, დისშვილები გიქორა, მოსე და მარტა. დისშვილი სტეფანე,მეუღლე ქეთევანი მოიხსენიებიან სოფელ კოდაში 1823 წელს 9კოდა). შდრ. გვარი ჯილავდარი 88 სული.

(1721 წ.), ჯიმშერ (სპ.0 პარალელური ფორმაა ჯიმშედ სახელისა. აქედანაა გვარი ჯიმშელეიშვილი (ზ. ჭუმბ., დედაენა ქართ., 379). "ქ. სოლოღაშვილის ავთანდილის ყმა ქ. დრეს, 1721 წ. ზურაბა ჯიმშერაშვილი, "აქ ბოცოეთს მსხლობელი სიყმაია ჯიმშერაშვილი 1721 წ.".1721 წ. აღწ. სოფ. დრეში გამომღებ ყმათა შორის მოიხსენიება ელიზბარა და მამუკა ჯიმშერაშვილები. ჯიმშერ, იგივე ჯავანშერ, ახლაგაზრდა ლომი, ბოკვერი იხ. ჯიმშიაშვილი.

გვარის ფუძეა საკუთარი სახელი ჯიმშიტა.

ჩხიკვთაში მოიხსენიება უყმო აზნაური ვინმე ჯიმშიტაშვილი.

საქართველოში 610 ჯიმშიტაშვილი ცხოვრობს: თიანეთში – 281, თელავში – 134, თბილისში – 81. არიან სხვაგანაც

გავრცელებულია ახალციხესა და თბილისში. ხელოვნურად არის მიღებული ჭილიმუზაშვილ-ისაგან, რომელიც სომხური ორიენტაციის სასულიერო მოღვაწის, არქიმანდრიტ პავლე შაჰყულიანის, იმავე შაჰყულაშვილის, წინაპართა გვარი ყოფილა. ამ გვარმა დღემდე მოაღწია.

იგივე ჯუგაშვილი; გავრცელებულია ქ.გორში, წინაპრებს ლილოში უცხოვრიათ; შედგება საკუთარი სახელისგან ჯუღა. ჯუგაშვილები ცხოვრობენ სოფელ მატაანში, მათი თავდაპირველი სამშობლო სოფელი ჯუგაანი უნდა ყოფილიყო (სიღნაღის რ.), ეს გვარი ჯუღაშვილად იქცა ძველ ქართულ დოკუმენტებში რუსულიდან გადმოქართულების შედეგად (რუსული გ ქართულში ღ-დ გადმოიღეს).