ინგლისურად
01. From fairest creatures we desire increase,
02. That thereby beauty’s rose might never die,
03. But as the riper should by time decease,
04. His tender heir might bear his memory:
05. But thou contracted to thine own bright eyes,
06. Feed’st thy light’s flame with self-substantial fuel,
07. Making a famine where abundance lies,
08. Thy self thy foe, to thy sweet self too cruel:
09. Thou that art now the world’s fresh ornament,
10. And only herald to the gaudy spring,
11. Within thine own bud buriest thy content,
12. And, tender churl, mak’st waste in niggarding:
13. Pity the world, or else this glutton be,
14. To eat the world’s due, by the grave and thee.
კომენტარები
01. increase = procreation , offspring. A reference also to the increase of the harvest, by which one seed of corn becomes many.
02. thereby = in that way, by that means. beauty’s rose The rose was symbolic of all things beautiful. By reproducing itself it could, in a sense, become immortal
03. riper = older, more mature, (person, plant, thing) more ready for harvesting. by time decease = die in the course of time.
04. tender = young, delicate, soft. (Often applied to young animals). bear his memory – as an imprint taken from a seal; also with the sense of ‘bearing a child’, so that the heir carries on the memory of parents through the generations.
05. contracted = being contracted to, under obligation to (in a legal sense).
06. Feed’st thy light’s flame = provides sustenance for the flame that gives light. self-substantial fuel = fuel from its own body.
07. famine – emptiness, starvation, lack of provision for posterity. abundance – presumably a reference to the youth’s rich qualities, in contrast to the famine which he threatens to create.
08. Thy self thy foe = being an enemy to yourself.
09. the world’s fresh ornament = a fresh and youthful glory to the world.
10. only = most important, chief, unique. herald = one who announces, a messenger.
11. content = substance. Also, probably, pleasure.
12. mak’st waste = creates waste; lays waste, makes a desert; spills semen. niggarding = being miserly, stingy.
13. Pity the world = take pity on the world. this glutton = a glutton like this, i.e, such as I am about to describe, one who eats his own share as well as the world’s.
თანამედროვე ინგლისურ ენაზე
We want all beautiful creatures to reproduce themselves so that beauty’s flower will not die out; but as an old man dies in time, he leaves a young heir to carry on his memory. But you, concerned only with your own beautiful eyes, feed the bright light of life with self-regarding fuel, making beauty shallow by your preoccupation with your looks. In this you are your own enemy, being cruel to yourself. You who are the world’s most beautiful ornament and the chief messenger of spring, are burying your gifts within yourself And, dear selfish one, because you decline to reproduce, you are actually wasting that beauty. Take pity on the world or else be the glutton who devours, with the grave, what belongs to the world.
პწკარედული თარგმანი ქართულად და რუსულად:
(1-4) უმშვენიერეს ქმნილებათაგან ჩვენ ველით გამრავლებას, რათა ამ საშუალებით ვარდის სილამაზე არასოდეს განადგურდეს და თუ ზრდასრულს (არსებას) ელის დროისაგან მოსპობა, მის ნორჩ შთამომავალს შეეძლება მისი ხსოვნის შემონახვა.
(5-8) შენ კი პირი შეგიკრავს საკუთარ მოციმციმე თვალებთან (და) კვებავ შენი სიკაშკაშის ცეცხლს საკუთარი არსების საწვავით, ამით კი ხრიოკად (შიმშილობად) აქცევ მას, სადაც ძევს სიუხვე… შენ ხარ საკუთარი თავის მტერი, (ხარ) მეტისმეტად სასტიკი შენი ტკბილი არსების მიმართ.
(9-12) შენ ხარ დღეს ქვეყნიერების ახალი (სიცოცხლით სავსე) სამშვენისი და ერთადერთი მაცნე (მახარობელი) ფერადოვანი გაზაფხულისა, (მაგრამ) შენს კოკორში მარხავ საკუთარ არსს და, მშვენიერო ძუნწო, აპარტახებ შენს თავს ამ სიძუნწით.
(13-14) შეიბრალე ქვეყნიერება, ნუ იქნები ასეთი ხარბი (და) ნუ შეჭამთ ქვეყნის კუთვნილს (სიკეთეს) საფლავი და შენ.
(1-4) От прекраснейших созданий мы желаем потомства, чтобы таким образом роза красоты никогда не умирала, но, когда более зрелая роза со временем, скончается, ее нежный наследник нес память о ней.
(5-8) Но ты, обрученный с собственными ясными глазами, питаешь свое яркое пламя топливом своей сущности, создавая голод (там), где находится изобилие, сам себе враг, слишком жестокий к своей милой персоне!
(9-12) Ты, являющийся теперь свежим украшением мира и единственным глашатаем красочной весны, в собственном бутоне хоронишь свое содержание и, нежный скряга, расточаешь (себя) в скупости.
(13-14) Пожалей мир, а не то стань обжорой, съевшим причитающееся миру на пару с могилой.
მხატვრული თარგმანები ქართულ ენაზე:
* * *
უმშვენიერეს ქმნილებათგან ნაყოფს მოველით,
რათა არ გაქრეს სილამაზის ვარდის ხსენება,
სიმწიფის შემდეგ თუმც ჟამთასვლით ჭკნება ყოველი,
მის მემკვიდრეში მეორდება მისი მშვენება.
შენ კი ტყვექმნილი მიჯნური ხარ საკუთარ თვალთა,
თავს მსხვერპლად სწირავ მოელვარე ცეცხლით მოცულებს;
სადაც სიმდიდრე ყვავის უხვად, იქ შიმშილს მართავ.
დაუნდობელო და სასტიკო, თავის მოძულევ!
სამკაული ხარ დღეს ქვეყნისა ცოცხლად მავალი,
და ერთადერთი მაცნე ჭრელი გაზაფხულისა,
მაგრამ კვირტშივე ჩაგიმარხავს შენ მომავალი
და სიძუნწეში გაგიფლანგავს განძი გულისა.
აწ შეიბრალე ეს ქვეყანა, განძის საფარო,
ქვეყნის წილხვედრი მიწას მაინც არ მიაბარო.
(თარგმნა გივი გაჩეჩილაძემ)
* * *
მშვენიერებას უნდა დარჩეს მემკვიდრეობა,
რომ სილამაზემ იფერადოს ვარდის კონებად,
დამჭკნარ სიტურფეს მაინც ვერ ჰკლავს ჟამის ღრეობა,
მემკვიდრე არის მისი ხსოვნა და მოგონება.
გრძნობებს რომ ფანტავ, რაღა გრჩება, ნეტავ, მარაგად,
შენ, საკუთარი სილამაზის მონადქცეულო?!
ხრიოკ უდაბნოდ რად აქციე რთველის ბარაქა
შენ, საკუთარი არსებობის მტერო წყეულო!
მთელი მსოფლიოს სამკაული შენა ხარ ახლა,
მხოლოდ შენ ძალგიძს გაზაფხულთან გაბაასება,
რად არ გაშინებს, თუ ნაყოფი კვირტშივე გახმა,
მშვენიერებას რატომ ფლანგავ, ძუნწო არსებავ?!
წუთისოფელი შეიბრალე, შენს მზეს რომ ფიცავს,
მაგ სილამაზეს ნუ დაუთმობ სამარის მიწას.
(თარგმნა რეზო თაბუკაშვილმა)
* * *
მემკვიდრეს უნდა გვიტოვებდეს მამრი თუ მდედრი,
კოკორმა უნდა მიიბაროს ვარდის მშვენება
და რადგან ყველას გზას მოუჭრის სიკვდილის ხვედრი,
შვილებში უნდა გრძელდებოდეს მშობლის ხსენება.
შენ კი გწადია, მარად შეგრჩეს სიტურფე თვალთა,
გსურს, შენივ ცეცხლით გამოკვებო დროის სახმილი,
გინდა ხრიოკეთს დააბერტყო სიუხვის კალთა
და, როგორც მტერმა, საკუთარ სულს ჩასცე მახვილი.
დღეს შენ ამშვენებ ამ სამყაროს, ვით ხატი ტაძარს,
ხარ წარმავალი გაზაფხულის ზღვა უნაპირო,
ხვალ კი ჩააცმევ შენს სიტურფეს ჟამთასვლის ძაძას
და სამარისკენ წარიტაცებ… ნაზო ნადირო.
იყავ მოწყალე და ნუ ელი ჟამთა აღვსებას,
ნუ აჭმევ მიწას წუთისოფლის კუთვნილ არსებას.
(თარგმნა ალექსანდრე ელერდაშვილმა)
* * *
მემკვიდრეს უნდა გვიტოვებდეს ყველა ქმნილება,
რომ სილამაზეს მარად შერჩეს ვარდის სურნელი,
მშობლის არსება მიიბარონ უნდა შვილებმა,
რომ მოაშუშოს დრომ იარა განუკურნელი.
შენ კი, როდესაც სილამაზით სახელს იმკვიდრებ,
მარადიულად შეგრჩეს გინდა თვალთა მშვენება,
ხრიოკ უდაბნოდ გიქცევია უხვი სიმდიდრე
და არ განაღვლებს შენი მოდგმის გადაშენება.
შენ მოგანიჭეს სილამაზე, ქვეყნად სამყოფი,
შენ ერთს მოგანდო გაზაფხულმა თავის მსგავსება,
რად არ გაღელვებს თუ კვირტშივე ხმება ნაყოფი,
სიტურფის სხივებს რატომ ფლანგავ, ძუნწო არსებავ?
იყავ მოწყალე, შეიბრალე მთელი სამყარო,
სამარის მიწას სილამაზე არ მიაბარო.
(თარგმნა გიორგი ხულორდავამ)
მხატვრული თარგმანები რუსულ ენაზე:
Мы красоте желаем размноженья,
Нам хочется, чтоб цвет ее не вял, –
Чтоб зрелый плод, – как все, добыча тленья –
Нам нежного наследника давал.
А ты, плененный сам собой, питая
Твой юный пыл своим топливом, сам
Творя бесплодье вместо урожая,
Сам враг себе, жесток к своим дарам.
Ты ныне миру вешних дней отрада,
Один глашатай прелестей весны,
В зачатке губишь цвет твоей услады,
Скупец и мот небесной красоты.
Так пожалей же мир, иначе плод
Твоей красы с тобою гроб пожрет.
(Перевод М. Чайковского)
* * *
От всех творений мы потомства ждем,
Чтоб роза красоты не увядала,
Чтобы, налившись зрелостью, потом
В наследниках себя бы продолжала.
Но ты привязан к собственным глазам,
Собой самим свое питаешь пламя,
И там, где тук, ты голод сделал сам,
Вредя себе своими же делами.
Теперь еще и свеж ты и красив,
Весны веселой вестник безмятежный.
Но сам себя в себе похоронив,
От скупости беднеешь, скряга нежный.
Жалея мир, грабителем не стань
И должную ему отдай ты дань.
(Перевод А.М. Финкеля)
* * *
Мы урожая ждем от лучших лоз,
Чтоб красота жила, не увядая.
Пусть вянут лепестки созревших роз,
Хранит их память роза молодая.
А ты, в свою влюбленный красоту,
Все лучшие ей отдавая соки,
Обилье превращаешь в нищету, –
Свой злейший враг, бездушный и жестокий.
Ты – украшенье нынешнего дня,
Недолговременной весны глашатай, –
Грядущее в зачатке хороня,
Соединяешь скаредность с растратой.
Жалея мир, земле не предавай
Грядущих лет прекрасный урожай!
(Перевод С. Я. Маршака)
