ინგლისურად
01. As fast as thou shalt wane, so fast thou growest
02. In one of thine, from that which thou departest;
03. And that fresh blood which youngly thou bestowest
04.Thou mayst call thine when thou from youth convertest.
05.Herein lives wisdom, beauty and increase:
06.Without this, folly, age and cold decay:
07.If all were minded so, the times should cease
08.And threescore year would make the world away.
09.Let those whom Nature hath not made for store,
10.Harsh featureless and rude, barrenly perish:
11.Look, whom she best endow’d she gave the more;
12.Which bounteous gift thou shouldst in bounty cherish:
13.She carved thee for her seal, and meant thereby
14.Thou shouldst print more, not let that copy die.
კომენტარები
2. In one of thine = in a child of yours; from that which thou departest = as your increasing age takes you away from your presently beautiful self.
3. blood here used in the figurative sense of family, life.
4. convert = to turn from.
5. Herein – sc. in taking on the responsibility of breeding, as we have all been urging you to do. increase = abundance, fruition.
6. Without this = Without this policy, intention, desire.
7. If all were minded so = If everyone were of the same mind as you. the times = historical ages, time itself. should cease = would come to an end.
8. would make the world away = would bring the world to an end, with the suggestion of killing it, as in ‘to make off’ with something.
9. made for store = made for breeding.
10. This describes those who are not to be kept for store. Let them perish without issue. rude = coarse, brutish.
11. Look whom = whoever, whatever persons. she = Nature; she gave the more = she (Nature) gave even more in addition to what she had already bestowed.
12. which bounteous gift = Nature’s generous bestowal of qualities upon you. in bounty = with (equal) generosity. cherish = value, respect.
თანამედროვე ინგლისურ ენაზე
Your beauty would grow in a child of yours as rapidly as it fades in you, and when you are leaving your youth you could call that fresh blood that you give in your youth your own. Accepting this would be wise and it would ensure the preservation of your beauty; not doing so would be foolish and age would decay it. If everyone were to think like you it would result in the end of time and a sixty year lifespan would bring the end of the world. Let those coarse, unremarkable and crude people whom nature has not intended for breeding perish without issue. Whatever she gave to the best, she gave you more, and you should fully cherish those generous gifts. She printed her seal on you and by that meant that you should print more, not let that original die.
პწკარედული თარგმანი ქართულად და რუსულად:
(1-4) ისევე სწრაფად როგორც ჭკნობას დაიწყებ, ასეთივე სისწრაფით გაიზრდები (გაიფურჩქნები) ერთ-ერთ შენში (შთამომავალში), რომელიც შენ გამოგეყოფა და იმ ახალ სისხლს, რომელსაც შენ ახალგაზრდობით შექმნი (არსებობას აჩუქებ), შეგეძლება უწოდო შენი, როდესაც შენ ახალგაზრდობისგან გაირიყები.
(5-8) ამაშია სიბრძნე, სილამაზე და ზრდა, მის გარეშე კი – უგნურება, ასაკი და ცივი დაკნინება (სიკვდილი); ყველა რომ ასე (შენსავით) ფიქრობდეს, დრო შეწყვეტს დენას და სამი ოცეული წელი ქვეყნიერებას მოსპობს.
(9-12) დაე, ისინი, ვინც ბუნებას დასაცავად (შესანახად, გასამრავლებლად) არ შეუქმნია (ანუ) – ჩამოუქნელნი, მიმზიდველობას მოკლებულნი, უხეშები – დაიხოცნონ უნაყოფოდ, ხოლო ვისაც საუკეთესო ჯილდოს უძღვნის, (მისგან) მეტსაც იღებს, (და) მის გულუხვ წყალობას, შენც გულუხვად (მოწყალედ) უნდა მფარველობდე.
(13-14) მან (ბუნებამ) შენ ბეჭედივით (რაც ბეჭდავს) შეგქმნა და ამით განიზრახა, რომ შენ გაგემრავლებინა ანაბეჭდები და არ მიგეცა უფლება ასლისთვის (შენთვის), რომ დაღუპულიყო.
(1-4) По мере того как ты будешь приходить в упадок, так же быстро ты будешь расцветать в одном из твоих детей, из того, что отделишь от тебя, и ту свежую кровь, которую ты, будучи молодым, подаришь, ты сможешь назвать своей, когда утратишь молодость.
(5-8) В этом – мудрость, красота и рост; без этого – безрассудство, старость и холодное увядание. Если бы все думали так, как ты, времена прекратились бы и за три двадцатилетия {*} мир исчез бы.
(9-12) Пусть те, кого Природа создала не для того, чтобы сохранять, – неотесанные, уродливые, грубые, – погибнут бесплодными; но кого она наделила лучше всего, тем она дала больше {**}, и этот обильный дар ты должен заботливо приумножать.
(13-14) Она изваяла тебя как свою печать и имела в виду, чтобы ты произвел больше оттисков, а не дал погибнуть этому образцу.
{* Т.е. за человеческий век.
** В оригинале – трудное для истолкования место. Возможное прочтение: “…всем, кого Природа наделила лучше всего, она дарит и больше шансов оставить потомство”. По другой версии, “the” в строке 11 следует понимать как “thee”; в таком случае вся строка означает: “кого бы и как бы природа ни одарила, тебе она дала больше”.}
მხატვრული თარგმანები ქართულ ენაზე:
* * *
როგორც დაჭკნები, აყვავდები ისევე მალე,
შენს ნაშიერში შენს გაზაფხულს იცნობს მნახველი,;
ნორჩი სისხლ-ხორცი, შენ რომ შექმნი, მოიკრებს ძალებს
და შთამომავალს დაერქმევა შენი სახელი.
აქ არის სიბრძნე, სიუხვე და მშვენიერება
და თუკი ამა სიკეთეთა გახდი მგმობელი,
მაშინ სიბრიყვე და სიბერე დროს მოერევა
და სამოც წელში გათავდება წუთისოფელი.
ვისაც ბუნებამ უნაყოფო არგუნა ბედი,
ის, უსახური, დაე ასე უკვალოდ გაქრეს,
შენ ხარ რჩეული, საჩუქარიც გებოძა მეტი
და უხვი ნიჭი შენც სიუხვით ამრავლე აგრე.
შენ ხარ ბეჭედი და ბუნება კვლაც შეეცდება,
საუკუნეებს მიგცეს უკვდავ ანაბეჭდებად.
(თარგმნა გივი გაჩეჩილაძემ)
* * *
დრო თუ გვაბერებს, დრო გვიბრუნებს ახალგაზრდობას,
როცა მოხუცი მამის გვერდით შვილი დადგება,
სიყმაწვილეში გაცემული ბოლოს ფასდება
და სიბერეში სიჭაბუკედ გამოგვადგება.
ესაა სიბრძნე წუთისოფლის და სილამაზე,
შთამომავლობის გამრავლებით მიწა მშვენდება,
ყველა შენსავით რომ მოიქცეს ამ ქვეყანაზე,
კაცობრიობა სამოც წელში გადაშენდება,
დაე, დაღუპვას ვინმე გონჯი ვერ გადაურჩეს,
ვინაც არ არის ღირსი, დარჩეს შთამომავალი,
შენ კი ბუნებამ უთვალავი გიძღვნა საუნჯე
და მოდგმისათვის საუკუნე მოგცა მრავალი.
ქვეყნის ბეჭედო, ამ სიბრძნეში ნუ დაეჭვდები
და გაამრავლე ქვეყნად შენი ანაბეჭდები.
(თარგმნა რეზო თაბუკაშვილმა)
* * *
როცა ბერდები, სიყმაწვილეს თითქოს აბრუნებს
ის შენი მსგავსი, ვისაც ჰქვია შენი ნაწილი,
სისხლსა და სხეულს უანგაროდ სხვას ვინც არგუნებს,
ამით შერჩება მომავლისკენ ხელი გაწვდილი.
სწორედ ეს არის წუთისოფლის სიბრძნე და არსი,
ამის გარეშე არაფერი ქვეყნად არ ხდება,
აქ თუ არავინ მოავლინა თავისი მსგავსი,
მთელი ქვეყანა სამოც წელში გაპარტახდება.
თვით ეს სამყარო შენში ხედავს თავის ღირსებებს,
ყველა სიკეთე მოუცია შენთვის ბუნებას,
ის არ მფარველობს მახინჯთა და ბრიყვთა თვისებებს,
რომ არ შეესწროს თავისსავე განადგურებას.
შენ ბეჭედი ხარ ბუნების და მისი არსების,
მაშ, ანაბეჭდი შენც დატოვე შენი მსგავსების.
(თარგმნა ალექსანდრე ელერდაშვილმა)
მხატვრული თარგმანები რუსულ ენაზე:
Ты в меру увяданья будешь вновь
Расти в одном из детищ юных дней.
Зачатую в пору расцвета кровь
Ты будешь, старясь, называть своей.
В том мудрость, красота и размноженье:
Вне этого ж – безумие, распад.
И, если б все твое имели мненье, –
Конец всему лет через шестьдесят.
Пусть, созданный не для продленья рода,
Урод-калека без плода умрет!
Кому ж дала так много мать-природа,
Пусть щедрый дар в обилии вернет!
Ты создан был затем ее резцом,
Чтоб быть потомству вечным образцом.
(Перевод М. Чайковского)
* * *
Пусть ты поблекнешь и лишишься сил –
В своем потомстве расцветешь пышнее.
Кровь, что в него ты в молодости влил,
Назвать ты можешь в старости своею.
И в этом мудрость, прелесть и расцвет.
Вне этого безумие, дряхленье.
Весь мир исчез бы в шесть десятков лет,
Когда бы твоего держался мненья.
Ненужные для будущих времен,
Пусть погибают грубые уроды,
Но ты судьбой столь щедро награжден,
Что сам не смеешь быть скупей природы.
Ты вырезан Природой как печать
Чтоб в оттисках себя передавать.
(Перевод А.М. Финкеля)
* * *
Мы вянем быстро – так же, как растем.
Растем в потомках, в новом урожае.
Избыток сил в наследнике твоем
Считай своим, с годами остывая.
Вот мудрости и красоты закон.
А без него царили бы на свете
Безумье, старость до конца времЈн
И мир исчез бы в шесть десятилетий.
Пусть тот, кто жизни и земле не мил, –
Безликий, грубый, – гибнет невозвратно.
А ты дары такие получил,
Что возвратить их можешь многократно.
Ты вырезан искусно, как печать,
Чтобы векам свой оттиск передать.
(Перевод С. Я. Маршака)
