თავი IV
ლხინგადახდილი ნოინი
ტახტზე ზის დაფიქრებული:
თვალწინ ეხატვის ქვეყნები
გადამწვარ-აოხრებული!…
ბევრი სხვადასხვა რჯულისა
და ტომის არის მნახველი,
მაგრამ სულ სხვაა მის თვალში
უცნაურობით ქართველი:
“არავის ებრძვის, პირიქით,
დამხდურად მეომარია!..
ვინც მის ქვეყანას არ ერჩის,
მოძმე და მეგობარია.
“არსად გაუდის მოყვრობა,
და არც მტერები აკლია;
მაგრამ ხომ მაინც პირწმინდად
ჯერეც ვერავინ დასძლია?!
“რა გამოვიდა, რომ ვძლიეთ?
განა ძლევაა ეს ძლევა?!…
რაც უფრო ჭირში ვარდება,
მით სიმხნეც მეტი ეძლევა.
“გაგვინახევრდა ლაშქარი.
ერთში ათსა ვცვლით მონგოლსა,
და რაღა ძალი შერჩება
მომსვლელსა და მის მომყოლსა?!
“ნუთუ ჩვენც მართლა სხვებსავით
დიდხნობა არ გვიწერია
და დროებითი აქ ყოფნა,
ვით საქარ-ბუქო მტვერია?!
“რაში არა ჰგავს? შეთქმულნი
ასამდე დაგვიჭერია…
რომ ასჯერ მეტიც არ იყოს,
აბა, რა დასაჯერია?!
“მაგრამ არ იქნა, არ გატყდენ:
არ უდრკებიან განსაცდელს!…
ვინ იყო მათთან ღალატში,
არც გვარს ამხელენ, არც სახელს.
“არას ითხოვენ!.. ზვიადად,
ამაყად იტანჯებიან!…
რაღაც მომავლის იმედით
და სასოებით კვდებიან.
“ძნელია მათზე უფლება
და მათგან სხვისი მონება!…
სულ სხვა გზა უნდა… სხვა ხერხი…
და გამჭრიახე გონება!..
“ვერ გასჭრის მათზე, ვით სხვაზე,
ეს სასტიკობა-ავობა!..
სადაც ლომობა არ გადის,
იქ უნდა მელიაობა”.
ამას ჰფიქრობდა ნოინი,
უსივდებოდა ნაღველი,
რომ მოახსენეს: “ქალია
ვიღაცო, თქვენი მნახველი”.
შავით მოსილი, პირბადით
შინ შემოვიდა სტუმარი…
ანიშნა მარტო დარჩენა
და გადუკეტა სხვებს კარი.
წადგა წინ შორიახლოსა,
პირბადე გადაიხადა:
მისი ციური მშვენება
ნოინის გულმა იხატა!…
ჯერ მისი მსგავსი ამ ქვეყნად
არსად ენახა სულდგმული;
სულმა წასძლია ბინძურსა
და აუძგერდა გლახ გული.
ზეზე წამოდგა… იმავ დროს
წინ ბიჯი წადგა თვით ქალმა
და იმის ბროლის თითებში
უცბად იელვა ხანჯალმა.
უთხრა: “შეჩერდი!.. ნუ მოხვალ!
რომ დაიმშვიდო, სჯობს, გული;
შენ სატრფიალოდ არა ვარ
ამსიშორს შორით მოსული!…
“სათხოვარი მაქვს წმინდა რამ…
მოგენდვე წმინდის გულითა!…
ნუ შეურაცხჰყოფ კაცობას,
ნუ დამდაბლდები სულითა!…
“ნუ შფოთავ! დაჯექ, დაწყნარდი
და მოისმინე ვედრება!
სულგრძელობასთან ზრდილობას
ან რა სჯობს, ან რა ედრება?!”
ვით გაღალული თვალისკვრით,
ჩაჯდა უსიტყვოდ ნოინი;
დაუცხრა ვნება ჩვეული,
გაქრა სურვილი და ჟინი!
ჯერ არც ჰსმენია ამგვარი
და არც რამ გაუგონია!
ჰფიქრობს, თუ მოჩვენებაა,
და ან სიზმარი ჰგონია!…
უყურებს თვალით, არ სჯერა!
ისმენს და მაინც იჭვშია:
უმტყუნა ძალამ სულ-ხორცის
და უჩვეულო შიშშია!…
ქალი შეჰყურებს პირდაპირ,
ლამის გახვრიტოს მან თვალით!
კაცი, ძლივს გონზე მოსული,
ოდნად ხმას იღებს კანკალით:
“მაშ მითხარ, რისთვის მოსულხარ?
რა არის შენი სურვილი?
მისთანას რას მთხოვ, ვერ მოგცე,
ვერ მოვკლა ნდომის წყურვილი!?
“გინდა, ტახტს მოგცემ, დედოფლად
დაგსვამ და გეთაყვანები!
მონად გაახლებ მეფეებს…
ჩიტის რძით გაიბანები!”
ქალი მიუგებს ღიმილით:
– “დედოფალი ვარ ისეცა!
მაგგვარ დიდებას არ ვეძებ,
არ დამიგმია ისე ცა!”
– “მაშ სულს შეგწირავ, თავს მოგცემ,
გულს დავდგამ საფეხურადა!
და შენს სურვილში დავდნები,
დავიწვი უცეცხლურადა!”…
– “არა, ნოინო! ნუ ჰფიქრობ!..
ვერ დავთმობ ჩემსა კერასა!
გული სხვას მივეც და შენთვის
ვეღარ დაიწყებს ძგერასა!”
– “ეგებო რჯული გიშლიდეს,
მე აღვიარებ შენს რჯულსა!…
ზეცაში ახვალ – აგყვები,
ჩახვალ – ჩაგყვები უფსკრულსა!”…
– “ეგ არას უშლის! ღმერთი ხომ
ყველასთვის იგივ ერთია!
რჯული გზა არის სხვადასხვა,
იმ ქვეყნად შენაერთია!…
სხვა მიზეზია: სხვა მიყვარს,
ის არის ჩემი ქმარიცა!
მისი ვარ, იმას ვეკუთვნი
მე ცოცხალიც და მკვდარიცა!…
აქ გადმოვარდა, როდესაც
გაიგო სხვების ტყვეობა!
ობლად დაგვყარა სუყველა,
დასთმო ლხინი და დღეობა!
აღარ გამიძლო გულმა და
შევუდექ მეც მის კვალობას:
ვეთხოვებოდი სამშობლოს,
ვიგლოვდი ყმაწვილქალობას!…
მსურდა, მომესწრო, მენახა,
მომეკრა სადმე მე თვალი!
და ან მის უცხო საფლავზე
გულში ჩამერჭო ხანჯალი!…
მოველ, ვიკითხე ყოველგან…
ცოცხალი არის, შევიტყვე…
ტიტვლებთან ტიტვლად დამჯდარა,
ნებით გამხდარა შენი ტყვე.
იმას გთხოვ, იმას გავედრებ!
მისთვის მოვსულვარ, ნოინო;
სული არ გამაწირვინო…
სიცოცხლე მომაპოვინო!”
გაოცდა მშვენიერებით…
სიტყვა-პასუხიც უკვირდა!
ის ერთი წამი ნოინსა
მთელ საუკუნედ უღირდა!…
დღემდის ეგონა, თუ ქალი
მარტო ვნებისთვის შექმნილა!…
ახლა-კი ხორცი დადუნდა
და სული სულსა ეტკბილა!
იგრძნო რაღაცა ციური,
მიუწვდომელი მან ძალა!..
გარდიქმნა მისი არსება,
ბუნება გამოეცვალა.
და უმაღლესის სურვილით
შეჰყურებს, როგორც ღვთაებას!…
რა სჯობს, რომ გული უბიწო
ციური ჯაჭვით დაებას!…
სთქვა: “საქართველოს მფარველი
დიდი ყოფილა… ძლიერი!
სადაც შობილხარ, გაზრდილხარ,
რათ უნდა გაქრეს ის ერი?!
“რაც მოხდა ჩვენში, დავიწყდეს!…
მოვითხოვ მე შენდობასა!..
აწ-კი მსურს “მამა-შვილობა”
და ვნატრობ მე შენ “დობასა!”…
“ახლა მოვიყვან შენს ქმარსაც…
ვნახავ, თუ შენი ღირსია
და თანაც ჩემი სიძობის
შესაფერ-საკადრისია?
“კუთხეში დაჯექ პირბადით!
მოისმენ ჩვენსა საუბარს!
იმანაც გვითხრას: ვის ეტრფის?
თავს ვის შესწირავს, ვინ უყვარს?
