ნათელა
ძველებური ამბავი
შესავალი
ამაღლდით, გრძნობავ, გონებავ!..
ასცილდით მზე და მთვარესა!..
შეუკავშირდით ვარსკვლავებს,
მოციმციმ-მოელვარესა!
შეიტყვეთ საიდუმლობა
ზეციურ ტკბილი ხმებისა
და შეისწავლეთ კანონი
იმათი შეთანხმებისა!
მე მაშინ მხოლოდ გავბედავ,
ხელი შევახო ჩანგურსა
და მწარე ზარი ამ ქვეყნის
შევრთო იმ ქვეყნის ზევსურსა,
რომ მეც გალობით, გედივით,
დავაგდო ქვეყნის საზღვარი,
ჩავდნე ჩემსავე ჰანგებში
და გავქრე, როგორც ლამპარი…
დიახ, მსურს დავდნე და გავქრე,
რომ მას მოვფინო ნათელი!…
ნათელა არის იმისი,
ვისაც მე ვამბობ, სახელი.
ნაწილი პირველი
თავი I
ერთხელ თურმე მზე და მთვარეს
მოუვიდათ ჩხუბი დიდი:
გაშორდენ და შემაერთი
ჩაინგრიეს გზა და ხიდი.
შუა ჩადგა გველეშაპი,
დრო იხელთა, ჩაეპარა…
აღარც მზე სჩანს, აღარც მთვარე…
ორივ ერთად მიეფარა.
დადგა ბნელი საზარელი
დრო, მხეცების სანავარდი!…
მზის სხივების ვეღარ მჭვრეტი,
გახმა ია, დასჭკნა ვარდი!…
სწორედ ამ დროს, სიბნელის დროს,
მოევლინა ქართველს ჭირი!…
აღარც ძმობა, აღარც ყმობა,
აღარც სიტყვა, აღარც პირი!..
ერთი ძუძუთ გამოზრდილი,
ერთი დედის ორი შვილი,
ერთს ჭირსა და ერთსვე ლხინში
შეთანხმებულ-გამოცდილი,
ამერი და იმერეთი
აირია, აიშალა!…
და ორივეს ჩამოაკლდა
სიმტკიცე და ძველი ძალა.
ეს უნდოდათ მონგოლებსაც!
გაიხარეს გულით დიდად,
შუა ჩადგენ და ძმებ შუა
შური გასდვეს გზა და ხიდად.
გაეგონათ, ქართველები
პირდაპირად ვერვინ სძლია,
და იმათი დამჩაგვრელი
მხოლოდ სულის სიმდაბლეა!…
გზას დაადგენ ცბიერების,
ხალხსა ჰრყვნიდენ მრავალგვარად,
სიცრუე და ორპირობა
ხელთ ეჭირათ ხმლად და ფარად.
სიმართლეს და კარგ კაცობას
აღარ ჰქონდა გასავალი
და სდევნიდენ კაცურ კაცებს,
არ ჰქონოდათ, გინდა, ბრალი.
ჩამოაგდეს ქვეყანაში
სიღარიბე, სიღატაკე;
მთა და ბარი გაასწორეს,
შეაერთეს ზღვა და ვაკე.
დღეს-ხვალობით შელახული,
დაიჩაგრა, გატყდა ერი:
შიგადაშიგ გამოუჩნდა
ძმას მისივე მოძმე მტერი!…
მამა-პაპის წაღმა ხნული
შვილიშვილთა დაღმა ფარცხეს.
და ამერეთ-იმერეთმაც
ერთმანეთი დაამარცხეს.
ძველი ქება და დიდება
დაჭკნა უცბად, როგორც მდელო:
ადრინდელის ჩრდილი იყო
დაჩაგრული საქართველო!…
ყოველი მხრით გაისმოდა
სულთაბრძოლის “ვაი” – “ვიში”!..
და დაცემულ ქართველობის
აღარ ჰქონდათ მის მტრებს შიში!..
ეგონათ თუ ქართლის ბედი
საუკუნოდ მიეფარა
და მომავალ სიცოცხლესაც
შავი მიწა მიეყარა!…
რა იცოდენ, რომ მის წილხვედრს
დედა ღვთისა არ სწირავდა
და ტანჯვაში გამობრძმედილს
მომავლისთვის იფარავდა!
ზოგჯერ კერა ჩამქრალია,
ცივი ნაცრის გარე პირი…
და უსითბო, უსიცოცხლო
ზედ აყრია მას ნახშირი!
მაგრამ, თურმე, შუა-გულში
სძინავს ობოლ ნაკვერცხალსა
და ინახავს მერმისისთვის
ჩვეულებრივ ნათელ ძალსა!
ქვეყნის კერაც ასეთია:
გინდ დახუჭოს მტრულად თვალი,
იმის გულში მაინც ღვივის
დაფარული ნაპერწკალი!…
