ზამთარი იდგა.
მინდვრებიდან ქარი უტევდა.
ავი სიცივე ახალშობილს ღამეს უთევდა
თოვლიან მთითგან.
ჩვილს კი ათბობდა ხარის ცხელი ამონასუნთქი.
ეძინა საყოლს,
მშვინვარეს ახორს
და ბაგათ მაღლა დაცურავდა ნისლი სათუთი.
ტყაპუჭის ბეწვით მოიფერთხა ნამჯა ნაყარი,
მარცვალი ქრთილთა
და ჭვრეტდა კლდითა
ბნელ სივრცეებს მწყემსი მთვლემარი.
უფრო შორს ჩანდა სასაფლაო და თეთრი ველი.
ყორნებს, ყორეებს,
ნამქრის მორევებს
გადმოჰყურებდა მოჭედილი ცის საქანელი.
ზეცის კიდეზე დღევანდლამდე სულ უხილავი,
კრძალული ნათლით,
ქოხის სარკმლით,
ბჟუტავდა ბეთლემს მიმავალი მცირე ვარსკვლავი.
ის ციმციმებდა ვით კოცონი, მოძულებული
ცისგან და ღვთისგან,
ალი ხანძრისგან,
როცა შორს სადღაც იწვის კალო, ანდა სოფელი.
ის იყო ცეცხლი, მოდებული დაზვინებას
თივის და პურის,
სამყაროს გული
განაბული გაჰყურებდა მის მოვლინებას.
ვარსკვლავის მიღმა იშლებოდა შუქი ნატებად _
რაღაც ნიშანი.
სამი მისანი
ნაბიჯით ჩქარით ესწრაფოდა უცხო ნათებას.
მათ კვალზე ძღვენი მიჰქონდათ აქლემთ
და აკაზმული მომცრო ვირები
მოკლე ბიჯებით ჩარბოდნენ თავქვე.
შორს აირია უცნაური ხილვად ლანდები,
აწმოსახდენი ყველაფერი სივრცეში მიქრის,
არსი დროთა და სამყაროთა, ოცნება, ფიქრი,
ხვალ ასაგები გალერეა _ მუზეუმები,
ფერიის ცეკვა, გრძნება ჯადოქრის,
ყველა ნაძვისხე, რაც კი დგმულა, სიზმრები სიყრმის.
ყველა სყურე, გაჟრჟოლება შემთბარი სანთლის
და უსახური ბრწყინვალება ამაოების,
გარეთ კი ქარი ფრთას გამართავს და ღრუბელს აშლის…
ყველა ელვარე ოქროს ბურთი, ლამაზი ვაშლი.
ტბის პირს, ერთ მხარეს, ტანმაღალი თხმელები იდგა,
ხოლო მეორეს აქედანაც წვდებოდა თვალი,
რადგან ჭალაკი, ტოტმეჩხერი და გამჭვირვალი
ნათლად აჩენდა ტბის კიდეზე აქლემთ, სახედართ
და გასცქეროდნენ მწყემსნი მავალთ თავის სახუნდრით.
_ ჩვენც გავყვეთ იმათ, თაყვანი ვცეთ სასწაულს ერთად,
თქვეს მწყემსებმა და ტანს მოირგეს ტყაპუჭი მჭიდროდ.
თოვლზე ფლატუნით სიარულში თითქოს ჩამოცხა.
და როცა შუქით სავსე ველზე, ვით ქარსის რკალი,
ანაზდად გაწვა უსანდლებო ტერფების კვალი,
უცნობ ანაბეჭდს, შემოვლებულს გარშემო სახლის,
ვარსკვლავის სხივზე გაავებით უღრენდა ძაღლი.
ყინავდა. ღამე დაემსგავსა თოვლიან ზღაპარს.
თითქოს ვიღაცა გამუდმებით, ნამქრიან გორით
ჩამოდიოდა და დგებოდა გზადმავალთ შორის.
ხოლო მყეფრები, უცნობ საფრთხით უცხოდ შემცბრები,
მორბედის ფეხთან აბუზულნი ეძებდნენ საფარს.
ბრბოებს იმ ღამით, იმ ადგილას მიდენილთ გზაზე,
აქა-იქ კენტად გარეოდნენ ანგელოზები.
და უხილავნი, რადგან იყვნენ უსხეულონი,
სიარულისას მხოლოდ ნაჭდევს ტოვებდნენ ქვაზე.
სულ მალე კლდესთან უთვალავი ჯარი მივიდა.
დილა დგებოდა, ბინდს იცლიდა რტოდან კედარი.
_ ვინ ხართ? _ მისულებს მარიამი წყნარად კითხვიდა.
ელჩები ზეცის და ცხოვართა ვართ მადევარი,
მოვსულვართ, რათა ჩვილს და მშობელს დიდება ვუთხრათ.
_ ამდენ ხალხს ერთად ვერ შეგიშვებთ, დადექით ზღურბლთან.
გათენებამდე, როცა ფერი ჩამოწვა ფერფლის,
მეცხვარეებს და ღამის მეხრეთ, დილაბნელს შეყრილთ,
ყურს ჭრიდა ლანძღვა და გნიასი ქვეითის, მხედრის,
ჯგლეთა მწყურვალე საქონლისა ისარნის პირთან,
აქლემთ ღრიალი, კვინტრიში ვირთა.
დილა დგებოდა. გამთენიამ ციდან მთიები
გახვეტა, როგორც ნაპერწკალის ჩამქრალი ნავლი
და სამი მოგვი, ირგვლივ დამდგარ ზღვა ხალხის გავლით
მიჰყვა მარიამს, შეიარა ეხის ღიობი.
მუხის ბაგაში, შუქმოსილი, ის იწვა მარტო,
როგორც ხის ღრუში ჩამდგარ წყალზე ციმციმი მთვარის
და ნაცვლად საფენ ცხვრის ტყავისა, უთბობდა სადგომს
სახედრის ბაგე და ნესტო ხარის.
შეჩერდნენ ჩრდილში, თითქოს ბაგებს ეფინა ბინდი
და ყოველ სიტყვას, ნაჩურჩულევს ამბობდნენ ბორგვით.
უცებ ვიღაცამ სიბნელიდან დასდო მხარს მკლავი
და ბაგით კერძო, იქვე მდგომი გასწია მოგვი,
მან მოიხედა, ნაპრალიდან სტუმარ დასავით,
მისჩერებოდა ქალწულს ზეცით შობის ვარსკვლავი.
1947
მთარგმნელი: ირაკლი სურგულაძე
***
Б.Пастернак
Стояла зима.
Дул ветер из степи.
И холодно было младенцу в вертепе
На склоне холма.
Его согревало дыханье вола.
Домашние звери
Стояли в пещере.
Над яслями тёплая дымка плыла.
Доху отряхнув от постельной трухи
И зёрнышек проса,
Смотрели с утёса
Спросонья в полночную даль пастухи.
Вдали было поле в снегу и погост,
Ограды, надгробья,
Оглобля в сугробе,
И небо над кладбищем, полное звёзд.
А рядом, неведомая перед тем,
Застенчивей плошки
В оконце сторожки
Мерцала звезда по пути в Вифлеем.
Она пламенела, как стог, в стороне
От неба и Бога,
Как отблеск поджога,
Как хутор в огне и пожар на гумне.
Она возвышалась горящей скирдой
Соломы и сена
Средь целой Вселенной,
Встревоженной этою новой звездой.
Растущее зарево рдело над ней
И значило что-то,
И три звездочёта
Спешили на зов небывалых огней.
За ними везли на верблюдах дары.
И ослики в сбруе, один малорослей
Другого, шажками спускались с горы.
И странным виденьем грядущей поры
Вставало вдали всё пришедшее после.
Все мысли веков, все мечты, все миры.
Всё будущее галерей и музеев,
Все шалости фей, все дела чародеев,
Все ёлки на свете, все сны детворы.
Весь трепет затепленных свечек, все цепи,
Всё великолепье цветной мишуры…
…Всё злей и свирепей дул ветер из степи..
…Все яблоки, все золотые шары.
Часть пруда скрывали верхушки ольхи,
Но часть было видно отлично отсюда
Сквозь гнёзда грачей и деревьев верхи.
Как шли вдоль запруды ослы и верблюды,
Могли хорошо разглядеть пастухи.
— Пойдёмте со всеми, поклонимся чуду,—
Сказали они, запахнув кожухи.
От шарканья по снегу сделалось жарко.
По яркой поляне листами слюды
Вели за хибарку босые следы.
На эти следы, как на пламя огарка,
Ворчали овчарки при свете звезды.
Морозная ночь походила на сказку,
И кто-то с навьюженной снежной гряды
Всё время незримо входил в их ряды.
Собаки брели, озираясь с опаской,
И жались к подпаску, и ждали беды.
По той же дороге, чрез эту же местность
Шло несколько ангелов в гуще толпы.
Незримыми делала их бестелесность,
Но шаг оставлял отпечаток стопы.
У камня толпилась орава народу.
Светало. Означились кедров стволы.
— А кто вы такие? — спросила Мария.
— Мы племя пастушье и неба послы,
Пришли вознести вам обоим хвалы.
— Всем вместе нельзя. Подождите у входа.
Средь серой, как пепел, предутренней мглы
Топтались погонщики и овцеводы,
Ругались со всадниками пешеходы,
У выдолбленной водопойной колоды
Ревели верблюды, лягались ослы.
Светало. Рассвет, как пылинки золы,
Последние звёзды сметал с небосвода.
И только волхвов из несметного сброда
Впустила Мария в отверстье скалы.
Он спал, весь сияющий, в яслях из дуба,
Как месяца луч в углубленье дупла.
Ему заменяли овчинную шубу
Ослиные губы и ноздри вола.
Стояли в тени, словно в сумраке хлева,
Шептались, едва подбирая слова.
Вдруг кто-то в потёмках, немного налево
От яслей рукой отодвинул волхва,
И тот оглянулся: с порога на Деву,
Как гостья, смотрела звезда Рождества.
