ინგლისურად
01. Those hours, that with gentle work did frame
02. The lovely gaze where every eye doth dwell,
03. Will play the tyrants to the very same
04. And that unfair which fairly doth excel:
05. For never-resting time leads summer on
06. To hideous winter and confounds him there;
07. Sap cheque’d with frost and lusty leaves quite gone,
08. Beauty o’ersnow’d and bareness every where:
09. Then, were not summer’s distillation left,
10. A liquid prisoner pent in walls of glass,
11. Beauty’s effect with beauty were bereft,
12. Nor it nor no remembrance what it was:
13. But flowers distill’d though they with winter meet,
14. Leese but their show; their substance still lives sweet.
კომენტარები
01. with gentle work – Nature is portrayed as a gentle artificer, making things with kindness, but later becoming tyrannous and harsh.
02. The youth’s beauty is typified by his gaze, which perhaps stands for his eyes, or his appearance, or his manner of looking at the world.
03. play the tyrant = will be like a tyrant.
04. unfair = make ugly. which fairly doth excel = which excels in beauty, fairness.
05. leads summer on – this suggests duplicity, as for example in the modern phrase ‘to lead up the garden path’.
06. hideous winter – Winter was often depicted as a hag dressed in filthy clothing. Confounds = destroys.
07. checked = stopped, held back; lusty = full of growth and energy.
09. were not = If (summer’s distillation) had not been preserved.
11. Beauty’s effect = the action or force beauty exerts on the world. with = at the same time as. were bereft = would be lost.
12. Nor it, nor no = neither it, nor any.
13. though they with winter meet = although winter overtakes and destroys them.
14. Leese = loosen, release. but = only. their show = their outward appearance (with a suggestion of showiness, frivolity). substance = essence, essential being. still = always, ever.
თანამედროვე ინგლისურ ენაზე
Time, that so carefully made those beautiful eyes that every other eye gazes at, will become a tyrant to those same lovely eyes and make them ugly; Because never-resting time leads summer into hideous winter and destroys it there. Sap is stopped from rising by the frost and the leaves disappear; beauty is covered with snow and all the trees are bare. Then, if summer’s distillation hadn’t been preserved as a prisoner in a glass vial, that summer’s legacy would be lost with that summer’s death. Neither it nor the memory of what it was would remain.
But flowers that have been distilled, even though they’ve been destroyed by winter, lose only their outward appearance: their substance lives on sweet.
პწკარედული თარგმანი ქართულად და რუსულად:
(1-4) ის საათები (დრო), რომლებმაც დახვეწილი საქმით ხორცი შეასხეს იმ მშვენიერ მზერას (იერს), რომელსაც ყოველი თვალი აშტერდება, ტირანივით მოექცევიან მასვე (მშვენიერ იერს) და წარსტაცებენ სიტურფეს მას, ვინც (ყველას) სჯობს სიტურფით.
(5-8) რადგან მარად მოუსვენარი დრო მიუძღვება ზაფხულს საძაგელი ზამთრისკენ და იქ ასამარებს მის ყველა იმედს, (რადგან) მცენარის წვენი დაღარულ ყინულად იქცევა და უხვი ფოთლები სრულიად გაქრებიან, სილამაზეც თოვლით დაიფარება და ყველგან სიშიშვლე გამოჩნდება.
(9-12) მაშინ, ზაფხულის გამოხდილი სურნელება (ეთერი) თუ არ დარჩა, როგორც თხევადი პატიმარი მინის კედლებში გამოკეტილი, მშვენიერების ზემოქმედება მშვენიერებასთან ერთად გაქრება და არ დარჩება არანაირი ხსოვნა იმისა, თუ როგორი იყო ის.
(13-14) ყვავილების ეთერი კი, რაგინდ ზამთარსაც გადაეყაროს ის, დაკარგავს მხოლოდ თავის სახეს (იერს), მათი ტკბილი არსი კი განაგრძობს არსებობას.
(1-4) Те часы, которые своей тонкой работой создали прелестный образ, на котором останавливаются все взгляды, поведут себя как тираны по отношению к нему же и лишат красоты то, что (все) превосходит красотой,
(5-8) поскольку неутомимое время ведет лето к отвратительной зиме и там губит его: соки (будут) скованы морозом, а пышная листва исчезнет, красота (будет) занесена снегом и всюду (будет) голо.
(9-12) Тогда, если эссенция лета не была сохранена, жидким узником, заточенным в стеклянных стенах, вместе с красотой будет утрачена ее (животворная) сила, не станет ни (красоты), ни памяти о том, какова она была.
(13-14) Но если из цветов выделена эссенция, то, хотя их постигает зима, они теряют только свой вид, а их сладостная сущность по-прежнему живет.
მხატვრული თარგმანები ქართულ ენაზე:
* * *
ჟამი საოცარ სილამაზეს ამეფებს ირგვლივ,
სანახაობას მოელვარეს შეუქმნის თვალებს,
მაგრამ იმავე სილამაზეს ჩამოხსნის გვირგვინს
და წარმტაც სურათს გაიტაცებს თვითონვე მალე.
დაუღალავად სდევნის დიდი გაბოროტებით
ზაფხულის დღეებს, რომ ზამთარში მოუღოს ბოლო,
გაყინა წვენი, ხეს დაჰკრიფა მწვანე ფოთლები,
შიშველი მიწა თეთრი ზეწრით დახურა მხოლოდ.
ზაფხულის ნაშთი, ჩაკეტილი შუშაში მაგრად, –
სურნელოვანი ყვავილების წვენი თხიერი –
გვაგონებს მხოლოდ, რომ ზაფხული, რომელიც გაქრა,
ფლობდა ქვეყანას და მშვენება იყო ძლიერი.
რომ გამოხდილი ყვავილები დაჭკნნენ სრულიად,
მაგრამ ზაფხულის სული მათში შენახულია.
(თარგმნა გივი გაჩეჩილაძემ)
* * *
ერთიმეორეს რომ მისდევენ დინჯი წუთები,
მშვენიერებას აყვავებენ გაშლილ ვარდებად,
მაგრამ მშვენება, დროის ხელით ნასათუთები,
დროის ხელითვე იღუპება და სამარდება.
უსასრულობის გზაზე მიჰქრის დრო უშფოთველი,
ზაფხულის დღეებს ზამთრისაკენ მიერეკება,
ყინვის საფარით იფარება მკვდარი ფოთლები,
ოდესღაც მწვანე ბუჩქნარები იქცნენ ეკლებად.
მაგრამ ზამთარშიც არ მოკვდება ჭრელი ზაფხული,
და ყვავილებიც იცოცხლებენ გამხმარ კონებად,
თუ შუშის კედლებს სურნელი აქვთ შემონახული,
როგორც ზაფხულის გახსენება და მოგონება.
იღუპებიან ზამთრის სუსხით ვარდის ფურცლები,
ვარდის სული კი რჩება მარად გარდაუცვლელი.
(თარგმნა რეზო თაბუკაშვილმა)
* * *
დრო აქანდაკებს წუთისოფლის სანახაობებს,
დრო ქმნის სიცოცხლეს, ვით სჩვევია ნატიფ ხელოვანს,
მერე თავს ესხმის თავისსავე შექმნილ რაობებს
და გზად ახვედრებს სისასტიკეს მრავალფეროვანს.
დროის საშოში ნაალერსებ ლამაზ მაისებს
დროის საფლავში დეკემბერი ჩაენაცვლება,
მკვდარი სიტურფით ჟამთასრბოლა უბეს აივსებს,
გაუსაძლისი მწუხარება საზღვარს გასცდება
და მხოლოდ ბროლის თხელ კედლებში გამოკეტილი
ნაზი ვარდების სურნელება სუნამოისა
დარჩება ხსოვნად, რომ დრო-ჟამი იდგა კეთილი
და რომ დროებით ნაშენები დროით მოისრა.
დაე, სიკვდილი იყოს სენი განუკურნელი,
ბროლის კედლებში დარჩეს ოღონდ ვარდის სურნელი.
(თარგმნა ალექსანდრე ელერდაშვილმა)
მხატვრული თარგმანები რუსულ ენაზე:
Те самые часы, что нам родят
Прелестный лик, чарующий все взгляды,
Как злой тиран в тиши готовят яд,
Чтоб смыть с лица блеск вешнего наряда.
Ведь время неустанно гонит лето
К убожеству уродливой зимы,
Где снегом все, как саваном одето,
Где листья и цветы – добыча тьмы.
Когда в стенах хрустального фиала
Не жил бы вешний запах и зимой,
То сладость бы его не оживала,
И память бы о нем была немой.
Но, извлеченный из цветов, зимою
Хранит он хоть на вид – их суть собою.
(Перевод М. Чайковского)
* * *
Минуты те же, что произвели
Прелестный образ, радующий глаз,
Красу его сметут с лица земли,
Обезобразят все, ожесточась.
И время неустанное ведет
На смену лету дикость злой зимы:
Листва спадает, вместо соков – лед,
Краса в снегу, и всюду царство тьмы.
И если бы не летний свежий дух –
Текучий узник в ясном хрустале –
То вся бы красота исчезла вдруг,
И след ее пропал бы на земле.
Зимой цветок теряет лишь наряд,
Но сохраняет душу – аромат.
(Перевод А.М. Финкеля)
* * *
Украдкой время с тонким мастерством
Волшебный праздник создает для глаз.
И то же время в беге круговом
Уносит все, что радовало нас.
Часов и дней безудержный поток
Уводит лето в сумрак зимних дней,
Где нет листвы, застыл в деревьях сок,
Земля мертва и белый плащ на ней.
И только аромат цветущих роз –
Летучий пленник, запертый в стекле, –
Напоминает в стужу и мороз
О том, что лето было на земле.
Свой прежний блеск утратили цветы,
Но сохранили душу красоты.
(Перевод С. Я. Маршака)
