ურარტუ

სახელმწიფოს წარმოქმნა :
ვანისა და ურმიის ტბების მიდამოებში მდებარეობდა.

ძვ.წ IX ს-იდან ძვ.წ VI ს-მდე იარსება.

დედაქალაქი ტუშფა.

საშინაო და საგარეო პოლიტიკა :
ძვ.წ VIIIს ურარტუს ძლიერების ხანა .მეფეები: მენუა(ძვ.წ 819-786); არგიშთი (ძვ.წ 786-764

ძვ.წ VIII ს-ის ბოლოს – სკვითებმა და კიმირიელებმა დაიპყრეს. ძვ.წ 590 წელს მიდიელებმა გაანადგურეს.