ლიტერატურასაკითხავი

ხორხე ლუის ბორხესი – ასტერიუსის სახლი

და მოავლინა დედოფალმა სამყაროს შვილი, რომელსაც დაარქვეს ასტერიუსი.
აპოლოდორი. ბიბლიოთეკა, III. 1

ვიცი, მე მაბრალებენ ქედმაღლობას და შესაძლებელია ხალხის მიმართ სიძულვილსაც და ასევე სიგიჟეს. ეს ბრალდებები (რომელთა გამოც მე ერთ დროს ანგარიშს გამისწორებენ) სასაცილოა. სიმართლეა, რო მე არ გავდივარ სახლიდან, მაგრამ სიმართლეა აგრეთვე ისიც, რო მისი კარები (რომელთა რაოდენობაც უსასრულოა) დღე და ღამე ღიაა ადამიანებისთვის და ცხოველებისთვის. შემოვიდეს ვისაც სურს. აქ ვერ იპოვი ვერც განებივრებულ ფუფუნებას და ვერც ბრწყინვალე სასახლეების საუცხოობას. მხოლოდ სიმშვიდე და სიმარტოვე. და სახლი, რომლის მსგავსიც არაა მთელს დედამიწაზე (ტყუიან ისინი ვინც აცხადებენ, რო ასეთი სახლი არის ეგვიპტეში). თვით ჩემმა მკიცხავებმაც უნდა აღიარონ ის, რომ სახლში არ არის არანაირი ავეჯი. შემდგომი სისულელე – რომ ვითომ მე, ასტერიუსი, ვარ ტუსაღი. გავიმეორო, რო აქ არ არის არც ერთი დახურული კარი და არც ერთი ბოქლომი? ამის გარდა, ერთხელ როცა მოსაღამოვდა გავედი ქუჩაში და თუ ღამის დადგომამდე დავბრუნდი, მხოლოდ იმიტომ, რომ შემაშინა ხალხის სახეებმა – უფერულმა და ბრტყელმა, როგორც ხელისგული. მზე უკვე ჩავიდა, მაგრამ ბავშვის დაუმშვიდებელი ტირილი და ხალხის შემაწყალებელი გოდება, ნიშნავდა იმას რო მე მიცნეს. ხალხი ლოცულობდა, გარბოდა, ეცემოდა მუხლებზე, ზოგიერთნი მიხოხავდნენ ორმაგი სეკირას ტაძრის კვარცხლბეგთან, ზოგიც ქვას სტაცებდა ხელს. მგონი ვიღაცა ზღვაში გადახტა. დედაჩემი ტყუილად კი არ იყო დედოფალი, მე არ შემიძლია შევერიო ბრბოს, თუნდაც ხათრის გამო რო მოვინდომო.

საქმე იმაშია, რო მე განუმეორებელი ვარ. მე არ მაინტერესებს ის, თუ ერთმა კაცმა რა შეიძლება აცნობოს დანარჩენებს. როგორც ფილოსოფოსი, ვთვლი, რომ წერილობით არაფერი არ შეიძლება იყოს გადმოცემული. ეს გამაღიზიანებელი და უხამსი წვრილმანები ზიზღს გვრის ჩემს სულს, რომელიც განკუთვნილია დიდებულისთვის. რაღაც კეთილშობილი მოუთმენლობა ხელს მიშლის კითხვის სწავლაში. ხანდახან ვნანობ ამაზე – დღეები და ღამეები ისეთი გრძელია.

რა თქმა უნდა გასართობი საკმარისად მაქვს. როგორც ჯიხვი, ბრძოლისთვის შემართული, მე დავქრივარ ქვის გალერეებში, სანამ ძალგამოცლილი არ დავეცემი მიწაზე. ვიმალები წყალსატევის ჩრდილში ან კორიდორის მოსახვევში და ვაკეთებ იმის იმიტაციას, თითქოს მეძებენ. ზოგიერთი სახურავიდან ვხტებოდი და ვიმტვრეოდი. ხანდახან თავს ვაჩვენებ მძინარედ, ვწევარ თვალდახუჭული და მძიმედ ვსუნთქავ (ხანდახან მართლა ჩამეძინება ხოლმე და როცა თვალს ვახელ ვხედავ, თუ როგორ იცვალა დღემ ფერი). მაგრამ თამაშებიდან ყველაზე ძაან მიყვარს მეორე ასტერიუსად თამაში. თავს ვაჩვენებ თითქოს ის მოვიდა ჩემთან სტუმრად, მე კიდე ვათვალიერებინებ სახლს.

განსაკუთრებული პატივისცემით ვეუბნები მას, “მოდი დავბრუნდეთ იმ კუთხესთან” ან “მოდი ეხლა გადავინაცვლოთ სხვა ეზოში” ან “ვიცოდი რო მოგეწონებოდა ეს ლავგარდანი” ან “ეს ქვიშით ავსებული გეჯა” ან “ეხლა დაინახავ თუ როგორ ორდება მიწისქვეშა გასასვლელი”. დრო და დრო მე ვცდები ხოლმე და მაშინ ჩვენ ორივე ერთად გულიანად ვიცინით.

მე არა მხოლოდ ვიგონებ ამ თამაშებს, მე ასევე ვფიქრობ სახლზეც. მისი ყველა ნაწილი მრავალჯერ მეორდება, ერთი ნაწილი ისეთივეა როგორიც მეორე. არაა ერთი წყალსატევი, ეზო, სარწყული, ბაგა, არამედ არის თოთხმეტი (უსასრული რიცხვი) ბაგა, სარწყული, ეზო და წყალსატევი. სახლი არის სამყაროს მსგავსი, უფრო სწორედ ის არის კიდევაც სამყარო. მაგრამ როცა მბეზრდება წყალსატევიანი ეზოები და მტვრიანი გალერეები შემდგარი ნაცრისფერი ქვებისგან, მე გავდივარ გარეთ და ვუცქერ ორმაგი სეკირის ტაძარს და ზღვას. მე ვერ ვგებულობდი ამას, სანამ ერთ ღამეს არ მომეჩვენა, რო არსებობს თოთხმეტი (უსასრული რიცხვი) ტაძარი და ზღვა. ყველაფერი ბევრჯერ მეორდება, თოთხმეტჯერ, მაგრამ მსოფლიოში ორი რამ არის განუმეორებელი: ზევით – გაუგებარი მზე, ქვემოთ მე – ასტერიუსი. შესაძლებელია ვარსკვლავები, მზე და ეს გიგნატური სახლი ჩემი შექმნილია, თუმცა არ ვარ ამაში დარწმუნებული.

ყოველ ცხრა წელიწადში ერთხელ სახლში გამოჩნდება ხოლმე ცხრა კაცი, რათა ვიხსნა ისინი სიბოროტისგან. მე მესმის მათი ნაბიჯები ან ხმები ქვის გალერეების შუაგულში და სიხარულით მივრბივარ შესახვედრად. მთელი პროცედურა იკავებს სუ რაღაც რამოდენიმე წუთს. ისინი ეცემიან ერთი მეორის მიყოლებით და მე ვერც კი ვასწრებ სისხლისგან დასვრას. სადაც ეცემიან, იქ რჩებიან და მათი გვამები მეხმარება იმაში რო გავარჩიო ეს გალერეა დანარჩენებისაგან. ჩემთვის უცნობია ის თუ ვინ არიან ისინი, მაგრამ ერთმა მათგანმა სიკვდილის წინ მიწინასწარმეტყველა, რო ოდესღაც ჩემი მხსნელიც გამოჩნდება.

იმ დღიდან მოყოლებული მე აღარ მაწუხებს სიმარტოვე, რამეთუ ვიცი, რო ჩემი მხსნელი არსებობს და ბოლო-ბოლო ის დააბიჯებს მტვრიან იატაკზე. ჩემს სმენამდე მსოფლიოს ყველა ბგერას რო მოეღწია, მე გამოვარჩევდი მის ნაბიჯებს. კარგი იქნებოდა რო მას წავეყვანე ისეთ ადგილას, სადაც ნაკლები გალერეები და კარებებია. როგორი იქნება ჩემი მხსნელი? – ვეკითხები საკუთარ თავს. იქნება იგი ხარი თუ ადამიანი? იქნებ ხარი ადამიანის თავით? ან იქნებ ისეთი, როგორიც მე?

დღის სინათლის შუქი თამაშობდა ბრინჯაოს ხმალზე. მასზე უკვე აღარ დარჩა სისხლის ნაკვალევი.

– დაიჯერებ, არიადნა? – თქვა თეზევსიმ, – მინოტავრს წინააღმდეგობა თითქმის არც კი გაუწევია.

Source
https://burusi.wordpress.com

Related Articles

კომენტარის დამატება

Back to top button