ინგლისურად
01.Then let not winter’s ragged hand deface,
02. In thee thy summer, ere thou be distilled:
03. Make sweet some vial; treasure thou some place
04. With beauty’s treasure ere it be self-killed.
05. That use is not forbidden usury,
06. Which happies those that pay the willing loan;
07. That’s for thy self to breed another thee,
08. Or ten times happier, be it ten for one;
09. Ten times thy self were happier than thou art,
10. If ten of thine ten times refigured thee:
11. Then what could death do if thou shouldst depart,
12. Leaving thee living in posterity?
13. Be not self-willed, for thou art much too fair
14. To be death’s conquest and make worms thine heir.
კომენტარები
01. winter’s ragged hand – winter was often depicted as wearing rags.
02. ere thou be distill’d = before a distillation is made of your essence.
03. vial = a small vessel for liquids, usually made of glass. treasure thou some place = enrich some place, some maiden’s womb with your treasure.
04. beauty’s treasure = the treasure of your own beauty.
06. happies = makes happy. those refers to the borrowers. the willing loan = a loan given (and taken?) willingly. The implication is that beauty could be lent out and repaid with interest, by the mother and by the children she bore to the man.
07.That’s for thy self = which would be the case if you bred a copy of yourself.
08. happier = more fortunate, as well as happier. be it ten for one = should you have ten children rather than one.
11. if thou shouldst depart = if you should die.
12. Since you would still be alive hereafter.
13. self-will’d = obstinate, but it also echoes self-killed.
14. death’s conquest = that which is conquered, overthrown, by death. make worms thine heir: instead of leaving an heir in the normal way, he would leave worms breeding from his corpse.
თანამედროვე ინგლისურ ენაზე
So don’t let winter’s ragged hand disfigure that summer in you before your essence is distilled. Fill some vial; enrich some woman’s womb with the treasure of your beauty before it dies. The interest from that would not be illegal lending if it made the willing borrower happy, which would happen if the loan was to breed another of yourself. Or ten times better if the interest were ten for one. Ten of yourself would be better than just one of you, with ten of your children existing, making ten images of you. Then what effect could death have if you should die, leaving you alive after your death? Don’t be obstinate because you are far too beautiful to be the victim of death and have only worms as your heirs.
პწკარედული თარგმანი ქართულად და რუსულად:
(1-4) ნუ მისცემ ზამთრის უხეშ ხელს იმის უფლებას, რომ შენში შენი ზაფხული დაამახინჯოს, სანამ შენგან სურნელოვან ნივთიერებას გამოხდიან. აავსე სიტკბოებით რაიმე ჭურჭელი; საგანძურად აქციე რაიმე ადგილი სილამაზის განძეულით, სანამ საკუთარ თავს გაანადგურებს.
(5-8) ეს არ არის აკრძალული მევახშეობა, რომელიც აბედნიერებს მათ, ვინც ნებაყოფლობით იხდის დავალიანებას; შენც ასევე გევალება შექმნა შენი მსგავსი სხვა და იქნები ათჯერ ბედნიერი როგორც ათი მეტია ერთზე
(9-12) ათჯერ უფრო ბედნიერი იქნები, ვიდრე ხარ, თუ შენგან შობილი ათი (შვილი) ათჯერ გაიმეორებს შენს არსებას და მაშინ განა რამეს დაგმართებს სიკვდილი, როცა მოგიწევს წასვლა, თუკი იცოცხლებ შენ შთამომავლობაში დარჩენილი?
(13-14) ნუ იქნები ასეთი ჯიუტი (თავნება), შენ ხომ მეტისმეტად მშვენიერი ხარ იმისთვის, რომ სიკვდილმა დაგამარცხოს და შენს მემკვიდრეებად მატლები აქციო.
(1-4) Так не позволь грубой руке зимы обезобразить в тебе твое лето до того, как выделена твоя эссенция; наполни сладостью какой-нибудь сосуд, обогати какое-то вместилище [место]сокровищем твоей красоты до того, как она самоуничтожится.
(5–8) Такое использование [помещение в рост] не является запрещенным ростовщичеством, оно делает счастливыми тех, кто оплачивает добровольную ссуду; ты вправе породить другого себя или (стать) в десять раз счастливее, если “процент” будет десять к одному.
(9–12) Десятикратно умноженный, ты был бы счастливее, чем теперь, если бы десять твоих детей десять раз воспроизвели твой облик; тогда что могла бы поделать смерть, если бы ты покинул этот мир, оставив себя жить в потомстве?
(13–14) Не будь своенравным, ведь ты слишком прекрасен, Чтобы стать добычей смерти и сделать червей своими наследниками.
მხატვრული თარგმანები ქართულ ენაზე:
* * *
არ მიეკაროს მკაცრი ზამთრის მსახვრალი ხელი
შენს მწვანე ზაფხულს, ვიდრე სრულად დაიწურები,
ფიალის ძირში სილამაზე ჩადგება მთელი
და მისი განძი არ გაქრება მაინც სრულებით.
ეს სიხარული განა მართლა აკრძალულია,
ადამიანი უკან იღებს თავნს და მოგებას,
შენს მიერ ერთხელ გაცემულში შენივ სულია
და ერთის ნაცვლად ჰპოვებ ათას განმეორებას.
და ათჯერ უფრო ბედნიერი იცხოვრებ ათჯერ,
ათჯერ იხილავს ჟამთა სრბოლა ერთის მრავლობას,
რათა დამარცხდეს თვით სიკვდილი და აღარ აჩნდეს
ნიშანი მისი შენს შვილსა და შთამომავლობას.
უძლეველ სიკვდილს შეუპოვრად უნდა შეება,
თორემ მატლები დაგესევა მემკვიდრეებად.
(თარგმნა გივი გაჩეჩილაძემ)
* * *
სანამ შენს ზაფხულს ზამთრის ცივი ხელი გაგუდავს,
მაგ სილამაზით დაამშვენე თასი საბედო,
სიტურფის განძი მიაბარე სანდო საბუდარს,
მშვენიერებამ თავის მოკვლა რომ ვერ გაბედოს,
ვინ გაგამტყუნებს, სილამაზე რომ არ დანაცრო,
ხარკის გაღებას მშვენებისთვის ვინ არ ეცადა,
შენივ თავისთვის გააჩინე შენი სანაცვლო,
ათჯერ გამრავლდი, სიხარულიც გაათკეცდება.
ათი სიცოცხლე გაგიჩნდება ამოსარჩევად,
ბედით იქნები ათჯერ უფრო გატაცებული,
მაშინ სიკვდილის წასართმევი არრა დაგრჩება,
თუკი სიცოცხლე შვილს ექნება გადაცემული.
სიკვდილი აღარ მოგადგება თავის სანთლებით,
მემკვიდრეებად არ დაგრჩება მიწის მატლები.
(თარგმნა რეზო თაბუკაშვილმა)
* * *
ნუ მისცემ ზამთარს შენს ბაღნარში შემოსვლის ნებას,
სანამ გაზაფხულს ვარდები არ აჰყვავებია,
სანამ საგანძურს გამიზნულს არ მიუჩენ დებას,
სანამ მომავალს გზა-სავალი არ დასწყებია.
ვით სადმე ვინმე მევახშეა, რომ გასცემს სესხად
თავის სიმდიდრეს, მოგებას რომ უხვად ეწიოს,
შენი სიცოცხლე გასესხებით მიეცი შენც სხვას,
რომ სარგებელი ერთი ათად უკან გეწვიოს,
რომ ათჯერ უფრო ბედნიერი და ღირსეული
ათი მემკვიდრით შეედარო საწუთროს გამჩენს,
რომ შენ სიკვდილმა გამოგტაცოს მხოლოდ სხეული
და შენს შვილებში ათჯერ მეტი სახელი დაგრჩეს.
…და თუ არავის უწილადე სიტურფის მადლი,
შვილის სანაცვლოდ გეყოლება სამარის მატლი.
(თარგმნა ალექსანდრე ელერდაშვილმა)
მხატვრული თარგმანები რუსულ ენაზე:
Не дай зиме жестокой извести
Твой аромат весенний. Влей же счастье
В какой-нибудь фиал, дай нарасти
Сокровищу красы до дней ненастья.
И не считай такой прирост запретным:
Плательщику ты радость принесешь.
Сам для себя не умирай бездетным,
Не раз, а десять раз себя размножь.
Будь счастлив десять раз своей судьбою,
Вкушая счастье десяти детей.
Что, что похитит смерть тогда с тобою,
Когда ты жив в чертах семьи твоей?!
Кто так красив, не должен быть упрям.
Не завещай красы твоей червям.
(Перевод М. Чайковского)
* * *
Так не давай зиме, чтобы она
Твой сок сгубила стужею своею.
Пока краса твоя еще сильна,
Какой-нибудь сосуд наполни ею.
Никто мздоимцем не сочтет тебя,
Коль с радостью тебе лихву отвесят.
Ты будешь счастлив, повторив себя,
И в десять раз – коль их родится десять.
А эти десять снова создадут
Твой дивный лик стократно, бесконочно.
И что же Смерть поделать сможет тут,
Когда в потомстве жить ты будешь вечно?!
Не будь строптивым: прелесть пожалей
И не бери в наследники червей.
(Перевод А.М. Финкеля)
* * *
Смотри же, чтобы жесткая рука
Седой зимы в саду не побывала,
Пока не соберешь цветов, пока
Весну не перельешь в хрусталь фиала.
Как человек, что драгоценный вклад
С лихвой обильной получил обратно,
Себя себе вернуть ты будешь рад
С законной прибылью десятикратной.
Ты будешь жить на свете десять раз,
Десятикратно в детях повторенный,
И вправе будешь в свой последний час
Торжествовать над смертью покоренной.
Ты слишком щедро одарен судьбой,
Чтоб совершенство умерло с тобой.
(Перевод С. Я. Маршака)
