– ძირს გამყიდველები
– რუსებო წაეთრიეთ შინ!
– გაუმარჯოს დამოუკიდებელ…- გაისმოდა შეძახილები. ეს იყო… წელი. ხალხი გამოსულიყო ქუჩებში ლოზუნგებით. ლოზუნგებზე ეწერა სიტყვები, რომელსაც გაჰყვიროდა ხალხი. ქუჩები სავსე იყო ხალხით: კაცებით, ქალებით, ბავშვებით. ქალებს ხელში ეჭირათ ბავშვები, როგორც იარაღი, რომლითაც თავს იცავენ და რომლითაც თავს ესხმიან. ხალხი უწესრიგოდ კოლონებად მიიწევდა წინ და აწყდებოდა მთავრობის სასახლეს. ხალხი მღეროდა:
აღსდექი, ხალხო, მძინარევ,
მტარვალს დაეცი მახვილი,
გზას მიგასწავლის ბრძოლაში
უმანკო სისხლი დაღვრილი.
მოტრფიალენი თავისუფლების,
გავიმარჯვებთ, ან დავიღუპებით!
– ჯარის კაცებო! – გაისმა შეძახილი ხალხში. ქუჩაში მოდიოდა ჯარი ტანკებით, ტყვიამფრქვევებით, ავტომატებით შეიარაღებული. ჯარი არ მღეროდა. ჯარისკაცები მოდიოდნენ მდუმარედ. თვალებში სევდა და სიბნელე. ხალხი მღეროდა:
მოტრფიალენი თავისუფლების,
გავიმარჯვებთ, ან დავიღუპებით!
ცეცხლი! – გასცა ბრძანება ჯარის მეთაურმა (ეს სიტყვაა, რომელსაც დამნაშავენი სასამართლოზე უარყოფენ) და წამოვიდა ცეცხლი.
ხალხი შედრკა. სიმღერა შეწყვიტა. უცებ გაისმა ვიღაცის მანიაკური შეძახილი:
– ჰკა მაგათ! ვაშაა! – იგრგვინა ხალხმა და სხეულით შეასკდა ცეცხლს.
ხალხი წვებოდა, რომ დამალვოდა ცეცხლს. ბევრმა მათგანმა თავისი ნებით დაწოლა ვერც კი მოასწრო. სისხლი ისე მიიზლაზნებოდა ადამიანებს შორის, როგორც მდინარე ლოდებს შორის.
ცეცხლი შეწყვიტეს და ხალხს უბრძანეს დაშლილიყო. ხალხი ამოიზარდა ასფალტიდან, როგორც ზღაპარში. ხალხი დაიშალა ლასლასით გაჰყვა ქალაქს. ისინი გაჰყვიროდნენ: ძირს… ძირს… და მღეროდნენ:
აღსდექი, ხალხო, მძინარევ,
მტარვალს დაეცი მახვილი,
გზას მიგასწავლის ბრძოლაში
უმანკო სისხლი დაღვრილი.
მოტრფიალენი თავისუფლების,
გავიმარჯვებთ, ან დავიღუპებით!
ქუჩაში მიდიოდა მაღაღი, ქერაკულულებიანი, ცისფერთვალებიანი პოეტი. ეს ლექსი მან აჯანყებულთა კომიტეტის დავალებით დაწერა. პოეტი კმაყოფილი იყო ამ ლექსით და უფრო იმით რომ ამ ლექსს ხალხი მღეროდა. პოეტს უყვარდა ეს ხალხი, ხალხი, რომლებიც მღეროდნენ მის სიტყვებს.
მოტრფიალენი თავისუფლების,
გავიმარჯვებთ ან დავიგუპებით!
ხალხი მიდიოდა ქუჩაში, ხალხი გაჰყვიროდა: ძირს… ძირს… გაუმარჯოს… ვიღაც ორატორები ხალხს მოუწოდებდნენ გაფიცვებისაკენ. მოუწოდებდნენ არ დაცემულიყვნენ სულით. კვლავ ებძოლათ სამშობლოს განთავისუფლებისათვის. უცებ ხალხში რაღაც ჩოჩქოლი ატყდა. ხალხი მიაწყდა ერთ ადგილს, სადაც ვიღაცამ ვიღაცა დასცა ბებუთით განგმირული. რუსი! იხუვლა ხალხმა და მიეძალა იმ ადგილს. გაისმა ქვების ზუზუნი. ჩაქოლეთ! ჩაქოლეთ! – ყვიროდა ხალხი. უეცრად გამოჩნდა რამდენიმე შეიარაღებული ჯარისკაცი. ხალხი მათ დანახვაზე გაიფანტა. ქუჩაში ეგდო მაღალი, ქერაკულულებიანი, ცისფერთვალებიანი ახალგაზრდა კაცი. იგი აღარ სუნთქავდა. მკერდზე აჩნდა ბებუთის კვალი, შუბლზე სისხლი ჟონავდა. ფუ, Нашего землиака убили. эти кацапи! – ჩაილაპარაკა რუსმა ვაჟკაცმა. ხალხი მიდიოდა, მღეროდა:
აღსდექი ხალხო მძინარევ,
მტარვალს დაეცი მახვილი,
გზას მიგასწავლის ბრძოლაში
უმანკო სისხლი დაღვრილი
მოტრფიალენი თავისუფლების
გავიმარჯვებთ ან დავიღუპებით!
ქუჩაში ეგდო მაღალი, ქერაკულულებიანი, ცისფერთვალებიანი ახალგაზრდა კაცი.
1956 წ 13 დეკემბერი
