ინგლის-ზანზიბარის ომი სახმელეთო-საზღვაო დაპირისპირება ,რომელიც ისტორიაში ყველაზე მცირეხნიანი ომის სახელით შევიდა.ეს ომი 38 წუთი მიმდინარეობდა.ინგლისის იმპერიამ კი სასტიკად დაამარცხა ზანზიბარის სასულთნო გამარჯვების მოიპოვა.
1896 წლის 27 აგვისტოს,დაიწყო ინგლის-ზანზიბარის დაპირისპირება. ეს ომი 38 წუთი მიმდინარეობდა და მსოფლიოს ისტორიაში შევიდა,როგორც ყველაზე ხანმოკლე ომი.
ომის მთავარ მიზეზად შეიძლება მივიჩნიოთ ზანზიბარის სულთნის – ჰამიდ იბნ ბარგაშის კავშირები გერმანიასთან.იგი სარგებლობდა გერმანელების დახმარებით და შეძლო სამხედრო გადატრიალების შემდეგ ზანზიბარში ძალაუფლების დაკავება.
ჰამიდ იბნ ბარგაში
რათქმაუნდა ამან აღაშფოთა ბრიტანეთის იმპერია,რომელიც მხარს უჭერდა თავის კანდიდატს ზანზიბარში-ჰამუდ იბნ მუჰამედს.ბრიტანეთის იმპერიის მთავრობამ ჰამიდ იბნ ბარგაშს კატეგორიულად მოსთხოვა სამეფო ტახტზე უარი ეთქვა.რაღათქმაუნდა ბარგაშს არ სურდა სამეფო ტახტის დაგარგვა და სამხედრო სამზადისი დაიწყო. ეს ფაქტიურად ნიშნავდა ომს ბრიტანეთის იმპერიის წინააღმდეგ.ულტიმატუმის დრო 09:00 საათი იწურებოდა რამაც ბრიტანეთის საზღვაო ძალების შეტევაზე გადასვლა გამოიწვია.
ბრიტანეთის იმპერიამ ზანზიბარის სულთანს ბარგაშს ულტიმატუმი წაუყენა,რომელიც იწურებოდა 27 აგვისტოს 09:00 საათზე.ულტიმატუმის თანახმად,ზანზიბარის სულთანს და მის ჯარს,უნდა დაეყარა იარაღი და მშვიდობიანად დანებებოდა ბრიტანეთს.ბარგაშმა ინგლისის დიპლომატთან ბასილ კეივთან გააგზავნა თავისი პირი და შეხვედრა სთხოვა,მაგრამ ამაზე თვითონ ელჩი არ დათანხმდა , ის იმ შემთხვევაში დათანხმდებოდა საუბარზე თუ კი ბრიტანეთს დაემორჩილებოდა , ზანზიბარის სულთანმა მეორეჯერ გაგზავნა თავისი პირი ინგლისის დიპლომატთან და შეუთვალა რომ ის დანებებას არ აპირებდა.რაზედაც მინგან ასეთი პასუხი მიიღო: ,, ჩვენ არ ვაპირებთ ცეცხლის გახსნას,მაგრამ თუ თქვენ ჩვენს ულტიმატუმს არ შეასრულებთ მეშინ ჩვენ ამას გავაკეთებთ”
ბრიტანეთის საზღვაო ძალები ზანზიბარის ომის დროს:
ბრიტანეთმა სამხედრო სამზადისი დაიწყო. მან მზადყოფნაში მოიყვანა :
პირველი კლასის კრეისერი სახელით ,, წმინდა გიორგი” – (HMS St George)
წყალწყვა – 7.350 ტონა
სიგრძე-118.1 მეტრი
სიგანე – 18 მეტრი
შეიარაღება – 2 x BL 9.2 inch guns, 10 x QF 6-inch (152.4 mm) guns, 12 x 6 pdr guns
—————————————————————————————————————————————————————–
მესამე კლასის კრეისერი სახელით ,,ფილომელი”
წყალწყვა: 2616 ტონა
სიგრძე: 84.7 მეტრი
სიგანე 12.5 მეტრი
შეიარაღება: 8 x QF 4.7 inch (120 mm) guns , 8 x 3-pounder guns, 4 x machine-guns
2 x 14 inch (360 mm) torpedo tubes
—————————————————————————————————————————————————————-
ზარბაზნიანი ნავი სახელით HMS Sparrow
წყალწყვა:805 ტონა
სიგრძე: 50 მეტრი
სიგანე: 9.4 მეტრი
შეიარაღება: Six BL 4-inch (101.6 mm) 25-pounder guns,Two 3-pounder QF guns,Two machine guns
————————————————————————————————————————————————-
HMS Thrush.
წყალწყვა: 805 ტონა
სიგრძე: 50 მეტრი
სიგანე: 9.4 მეტრი
შეიარაღება: Six BL 4-inch (101.6 mm) 25-pounder guns,Two 3-pounder QF guns,Two machine guns
———————————————————————————————————————————————————
ტორპედოთი აღჭურვილი HMS Racoon (ენოტი)
წყალწყვა: 1770 ტონა
სიგრძე: 270 მეტრი
სიგანე: 11 მეტრი
შეიარაღება: Six 6-inch (5 ton) guns,Eight 3-pounder QF guns,Two machine guns,One light gun,
One 14-inch torpedo tube,Four torpedo carriages.
————————————————————————————————————————————————-
ზანზიბარის საზღვაო ძალა
HMS Glasgow
წყალწყვა: 4080 ტონა
სიგრძე: 76.2 მეტრი
სიგანე: 15.9 მეტრი
შეიარაღება: Thirty 8-inch (203 mm) muzzle-loading smoothbore guns,Twenty 32-pounder muzzle-loading smoothbore guns,
One 68-pounder muzzle-loading smoothbore gun,
ზანზიბარის სულთანს ერთადერთი იახტა ჰყავდა ეს იყო HHS Glasgow
ბრძოლა:
დისპოზიცია 9 საათისათვის
ბრიტანეთის ესკადრამ ცეცხლი გახსნა სულთნის სასახლის მიმართულებით. ამის პარალელურად სულთნის იახტა გლაზგომ გახსნა ცეცხლი ხომალდ სენტ ჯორჯის მიმართულებით. ამ ბრძოლაში ზანზიბარის იახტა დანებდა და დროშა დაუშვა,ეს გასაგებიცაა,ამ მცირე საზღვაო ბრძოლაში,როგორც რიცხობრივი ასევე სხვა უპირატესობები ინგლისელთა ხელში იყო და ინგლისურ ფლოტილიას არ გასჭირვებია ზანზიბარელთა ერთადერთი ხომალდის ”გლაზგოს” განეიტრალება.
სამხედრო ეპოპეა,ამის შემდეგ დიდხანს არ გაგრძელებულა,მას შემდეგ,რაც ინგლისელებმა ცეცხლი გაუხსნეს ურჩი სულთნის სასახლეს,ყველაფერი აირივ-დაირია,ინგლისის ფლოტილიის ადმირალმა გენერალმა როულინგსმა ბრძანა დესანტის გადასხმა.ინგლისელები კუნძულზე გადავიდნენ და უდანაკარგოდ დაიკავეს მნიშვნელოვანი პუნქტები.ურჩი სულთანი ჰამიდი გერმანიის საელჩოში დაიმალა.მან მოახერხა გაქცევა ქალაქ დარ-ეს-სალამში,სადაც 1916 წელს ინგლისელებმა დააკავეს.
სამხედრო დანაკარგები:
სულთნის სახმელეთო არმია,დიდად აღემატებოდა ინგლისელთა სახმელეთო არმიას,მაგრამ ინგლისელებმა ზღვიდან დაარტყეს მათ,რასაც ზანზიბარელთა წინააღმდეგობის გატეხვა მოჰყვა.
ზანზიბარის სასულთნომ,38 წუთში დაკარგა 570-მდე ადამიანი.
ინგლისის იმპერიამ თითქმის,უდანაკარგოდ განახორციელა სამხედრო მოქმედებები.მათი მხრიდან მხოლოდ ერთი ოფიცერი დაიჭრა.
ინგლის-ზანზიბარის ომი არ იყო დიდი მაშტაბის სამხედრო დაპირისპირება,შეიძლებოდა ამ ომს ყურადღება არც მიეპყრო,რომ არა დროის ხანგრძლივობა.ომი 38 წუთს გაგრძელდა.ეს არის ყველაზე მოკლე ომი კაცობრიობის ისტორიაში.რომელშიც რაღათქმაუნდა ინგლისის იმპერიამ შეძლო ზანზიბარის სასულთნოსა და მისი სულთნის ჰამიდ-იბნ-ბარგაშის დამარცხება.ომი შესულია გინესის რეკორდთა წიგნში.
გიგა ჩალიგავა
Wikipedia.org
